Yaklaşık iki milyar yıl evvel büyük bir cisim süratle Dünya’ya yanlışsız yaklaşarak, Güney Afrika’nın Johannesburg kenti yakınlarındaki bir bölgede gezegene çarptı. Çok büyük ihtimalle bir asteroit olan bu cisim, günümüzde gezegenin bilinen en büyük kraterini oluşturdu. Bilim insanları, evvelki araştırmalara dayalı olarak Vredefort krateri formunda bilinen bu çarpışma yapısının saniyede 15 kilometre süratle giden ve yaklaşık 15 kilometre çapındaki bir cisimle oluştuğunu büyük oranda kabul ediyor.
Populer Science Türkiye’deki yazıya nazaran Rochester Üniversitesinde yürütülen yeni bir araştırmaya nazaran çarpan cisim çok daha büyük olabilir ve gezegen çapında yıkıcı sonuçlar meydana getirmiş olabilir. Journal of Geophysical Research bülteninde yayımlanan araştırma bu büyük çarpışmanın daha hakikat formda anlaşılmasını sağlıyor. Araştırma ayrıyeten bilim insanlarının, hem geçmişte hem de gelecekte Dünya ve öteki gezegenlerdeki çarpışma olaylarını daha güzel canlandırmasına yol açabilir.
ÇAPI YAKLAŞIK 172 KİLOMETRE OLAN BİR KRATER MEYDANA GETİRDİ
John Hopkins Üniversitesinde doktora öğrencisi olan Natalie Allen, “Dünya üzerindeki en büyük çarpışma yapısını anlamak büyük kıymet taşıyor” diyor. Allen, Rochester Üniversitesinde yüksek lisans yaptığı sırada Dünya ve etraf bilimleri yardımcı profesörü olan Miki Nakajima ile yürüttüğü evvelki bir araştırmaya dayanan yeni makalenin birinci müellifi.
Boyutu 15 kilometre olan ve saniyede 15 kilometre yol alan bir cisim, çapın yaklaşık 172 kilometre olan bir krater meydana getirirdi. Ama bu ölçü, Vredefort kraterine yönelik mevcut varsayımlardan çok daha düşük. Bu yeni kestirimler, yeni jeolojik bulgulara ve çarpışma gerçekleştiği sırada yapının temel çapının 250 ila 280 kilometre ortasında olduğunun iddia edildiği ölçümlere dayanıyor.
66 MİLYON YIL EVVEL DİNOZORLARI YOK EDEN ASTEROİTTEN DAHA BÜYÜK
Allen, Nakajima ve meslektaşları, kraterin güncellenmiş boyutuyla eşleşen canlandırmalar yürütmüş. Elde ettikleri sonuçlar, 250 kilometre boyutundaki bir krateri açıklamak için çarpan cismin çok daha büyük olması (20 ila 25 kilometre) ve saniyede 15 ila 20 kilometre süratle gitmesi gerektiğini göstermiş.
Bu durum, Vredefort kraterini oluşturan cismin 66 milyon yıl evvel dinozorların yok olmasına yol açan ve Chicxulub kraterini oluşturan asteroitten daha büyük olduğu manasına geliyor. Kelam konusu çarpışmada, dünya çapında ziyanlı tesirler meydana gelmişti. Çarpışma dinozorları öldüren Kretase-Paleosen yok oluş olayına sebebiyet vermenin yanında sera gazı ısınmasına, yaygın orman yangınlarına, asit yağmuruna ve ozon katmanının yok olmasına yol açmıştı.
Vredefort krateri çok daha büyükse ve çarpışma Chicxulub kraterini oluşturan çarpışmadan daha enerjikse, Vredefort çarpışması dünya çapında çok daha feci sonuçlara sebep olmuş olabilir.