Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Devlet Liderleri Toplantısı Kazakistan’ın başşehri Astana’da düzenlendi. Toplantıda konuşan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, bölgedeki durum hakkında bilgi vermek istediğini belirterek, “Meslektaşlarım çok yeterli biliyorlar ki, Azerbaycan topraklarının Ermeni silahlı kuvvetleri tarafından işgali sırasında bu mevzuyu BDT çerçevesinde hiç tartışmadım. Bu sorunun çözülmesi için AGİT Minsk Kümesi yetkilendirilmişti. Ne yazık ki, 28 yıl boyunca Minsk kümesi hiçbir sonuç alamadı. Görüldüğü üzere bu kurumun asıl emeli çatışmayı çözmek değil, dondurmaktı. Müzakereler, ihtilafın yıllarca çözülmeden kalması için yalnızca bir örtüydü. Artık ihtilaf çözüldü. Azerbaycan, her ülkenin yasal müdafaa hakkına sahip olduğunu öngören BM Kuralı’nın 51. hususu de dahil olmak üzere, milletlerarası hukuka, BM Kaidesi’ne uygun olarak sorunu kendi başına çözdü” dedi.
“SİLAHLI ÇATIŞMALAR, RUS TARAFININ ARABULUCULUĞU SONUCUNDA DURDU”
Eylül ayında, Azerbaycan-Ermenistan hududunda çatışmalar yaşandığını vurgulayan Aliyev, “Bu silahlı çatışmaların nedenleri açık. Başta mayın terörü ve keskin nişancı hücumları olmak üzere Azerbaycan’a karşı yapılan terör devam etmektedir. İkinci Karabağ Savaşı’nın sona ermesinden sonra işgal sırasında gömülü mayınların patlaması sonucu 250’den fazla Azerbaycan vatandaşı hayatını kaybetmiş yahut ağır yaralanmıştır. Birebir vakitte bin 400 Ermenistan üretimi anti-personel mayını bulduk. Bu mayınlar 2021 yılında Laçın bölgesi ile hudut bölgesine gömülmüştür. Ayrıyeten Azerbaycan’ın bir askeri pozisyonundan başkasına giden yollar mayınlandı. Silahlı çatışmalar devam etti. Silahlı çatışmalar, Rus tarafının arabuluculuğu sonucunda durdu” diye konuştu.
“AVRUPA BİRLİĞİ’NİN MİSYONU ERMENİSTAN-AZERBAYCAN SONUNA YAKIN ERMENİ TOPRAKLARINA GÖNDERİLMESİNE KARAR VERİLDİ”
6 Ekim’de, “Avrupa Siyasi Birliği”nin yeni platformu çerçevesinde, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa Birliği Kurulu Lideri Charles Michel ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın iştirakiyle Prag’da dörtlü bir toplantı düzenlendiğini hatırlatan Aliyev, “Toplantıda saatlerce süren müzakereler sonucunda, Avrupa Birliği’nin 40 kişilik sivil misyonunun Ermenistan-Azerbaycan sonuna yakın Ermeni topraklarına gönderilmesine karar verildi. Daha sonra sayılarının 50 kişi olacağı öğrenildi. En az 2 ay orada kalacaklar. Bu misyonun maksadı, gördüğümüz üzere, taraflara hudutların çizilmesinde ve haritalandırılması ile ilgili hususlarda yardımcı olmaktır. Bunu, bu yüzden kabul ettik. Bu misyonu Azerbaycan’a gönderme teşebbüsleri de oldu, lakin bu teşebbüsler tarafımızdan kesin olarak reddedildi. Bu nedenle misyon, Ermenistan topraklarında, Kolektif Güvenlik Muahedesi Örgütü’nün sorumluluk alanında yer alacaktır. Dün, Avrupalı temsilcilerden oluşan birinci küme, bu misyonun yerini belirlemek için Ermenistan’a gitti” dedi.
“AZERBAYCAN’IN GÖSTERDİĞİ UYGUN NİYETE KARŞIN, FRANSA CUMHURBAŞKANI, KIŞKIRTICI AÇIKLAMALAR YAPTI”
Fransa’nın Azerbaycan ve Ermenistan ortasındaki bağlarla hiçbir ilgisinin olmadığını söyleyen Aliyev, “AGİT Minsk Kümesi Eşbaşkanı olarak, Fransa’nın arabuluculuk misyonu vardı, fakat Karabağ probleminin tahlili nedeniyle Minsk kümesinin hizmetlerine artık gereksinim yok. Azerbaycan âlâ niyet göstererek Fransa Cumhurbaşkanı’nın dörtlü toplantıya katılmasına müsaade verdi. Avrupa Birliği Kurulu Lideri’nin iştirakiyle, Brüksel’de birçok üçlü toplantı yapıldı ve prensip olarak Avrupa Birliği’nin Ermeni-Azerbaycan bağlarının olağanlaştırılması eforlarını her vakit destekledik. Lakin Azerbaycan’ın gösterdiği uygun niyete karşın, Prag’daki görüşmeden yaklaşık bir hafta sonra Fransa Cumhurbaşkanı, aşağılayıcı, kabul edilemez, yanlış ve kışkırtıcı açıklamalar yaptı. Bu açıklamalar basında yer alıyor, herkes görüyor. O, bu açıklamalarda Azerbaycan’ın müthiş bir savaş yürüttüğünü belirterek gerçekleri manipüle etti ve Fransa ile dünya kamuoyunun başını karıştırmaya çalıştı” sözlerini kullandı.
“AZERBAYCAN-ERMENİSTAN ALAKALARININ NORMALLEŞMESİNDE FRANSA’NIN RASTGELE BİR ROL OYNAMA İHTİMALİNİ GÖRMÜYORUZ”
Karabağ’ın tüm dünya tarafından Azerbaycan’ın ayrılmaz bir modülü olarak tanındığını kaydeden Aliyev, “Karabağ, tüm dünya tarafından Azerbaycan’ın ayrılmaz bir kesimi olarak tanınmaktadır. Legal müdafaa hakkımızı kullanarak toprak bütünlüğümüzü tekrar sağladık. Daha sonra Fransa’nın Ermenistan’ı asla terk etmeyeceği açıklandı. Rusya Federasyonu aleyhine ‘Rusya Azerbaycan’ın oyununu oynadı’ üzere taraflı açıklamalar da yapıldı. Biz kendi açımızdan bu açıklamaları şiddetle kınıyor ve reddediyoruz ve Fransa’nın Azerbaycan-Ermenistan bağlantılarının normalleşmesinde Fransız hükümetinin bu tavrı çerçevesinde rastgele bir rol oynama ihtimalini görmüyoruz” dedi.
Azerbaycan’ın Paris Büyükelçiliği’nin iki sefer taarruza uğradığını belirten Aliyev, “İlk akının akabinde Fransa Cumhurbaşkanı telefonda bana bunun bir daha olmaması için tedbirler alınacağına dair kelam verdi. Lakin bunun, hakikat olmadığı ortaya çıktı. Birinci vandalizm hareketi ve büyükelçilik binasına girmeye çalışılmasının akabinde Azerbaycan büyükelçiliği önüne yerleştirilen muhafazalar kaldırıldı. Büyük olasılıkla, bu Ermeni tarafı ile kararlaştırıldı. Muhafazaların kaldırılmasının akabinde ikinci bir baskın teşebbüsü oldu, hakaret iletileri yazıldı, Azerbaycan büyükelçiliğine saldıran radikal kümeler izdiham oluşturdu. Bu katiyen kabul edilemez ve tüm diplomatik mukavelelerin ihlali demektir” tabirlerini kullandı.
“SABIR GÖSTERİYORUZ LAKİN BUNUN BİR SONU VAR”
Azerbaycan’ın işgalden kurtarılmış topraklarda onarım çalışmalarına odaklandığını belirten Aliyev, “Her şey yok edildi, manzaralar yayınlandı, isteyenler bakabilir. On bin kilometrekarelik alanda neredeyse hiç sağlam yapı kalmadı, 67 mescitten 65’i yıkıldı. Müslümanların kutsal yerlerine hakaret edildi, mescitlerde domuz ve inek besleyen imajlara de internette rastlamak mümkün. Bütün bunlar Azerbaycan halkına ve tüm Müslüman alemine yönelik çok nefretin göstergesidir. Bu fakat bu formda anlaşılabilir. Kasım 2020’de Rusya Federasyonu’nun arabuluculuğunda üçlü bir bildiri kabul edildiğini bir sefer daha belirtmek isterim. Azerbaycan, Ermenistan’dan Karabağ’a meselesiz erişim sağlamak da dahil olmak üzere bildirinin tüm kararlarını yerine getirmektedir. Ermenistan bildirinin kendisine düşen kısmını uygulamamaktadır. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne Azerbaycan’ın ana kısmından manisiz erişim sağlamıyor, fakat bu onlarına yasal sorumluluğudur ve tıpkı vakitte Ermenistan, silahlı ögelerini Azerbaycan topraklarından hala çekmedi. Hala sabır gösteriyoruz lakin bunun bir hududu var. Kasım 2020 Bildirisi’nin bu iki değerli noktası uygulanmazsa, gerekli tedbiri almaktan öteki seçeneğimiz kalmayacak” dedi.
“KARABAĞ ERMENİLERİNİN HAKLARI VE GÜVENLİĞİ AZERBAYCAN ANAYASASINA NAZARAN SAĞLANACAKTIR”
Karabağ Ermenilerinin akıbeti hakkında Prag’da düzenlenen toplantıda görüş alışverişinde bulunduklarını tabir eden Aliyev, “Pozisyonumuz net ve nihaidir. Karabağ Azerbaycan’dır. Karabağ Ermenilerinin halkının hakları ve güvenliği Azerbaycan Anayasasına nazaran sağlanacaktır. İç problemlerimizi hiçbir tarafla tartışmayacağız. Prag toplantısının sonuçlarından anladığım kadarıyla bu bahis dörtlü toplantının tüm iştirakçileri ortasında farklı bir biçimde algılanmadı” diye konuştu.